·        Feiten over knoflook

·        Chemische samenstelling knoflook

·        Effect van knoflook op het immuunsysteem

• Het effect van knoflook op het circulatiesysteem
• Effect van knoflook bij dementie en Alzheimer
• Knoflook en skeletgezondheid
• Contra-indicaties voor het gebruik van knoflook
• Samenvatting
• Literatuurlijst

De meningen over knoflook lopen sterk uiteen. Voor velen is het een onmisbaar onderdeel van de dagelijkse voeding. Het is een kruid dat in vrijwel elk gerecht wordt gebruikt, maar anderen vinden het overbodig en zijn geen fan van de specifieke scherpe smaak en geur. Er is ook een groep die twijfelt aan de effectiviteit ervan bij het ondersteunen van de behandeling van verschillende ziekten. Momenteel geniet knoflook weer grote populariteit; het wordt niet langer alleen als toevoeging aan gerechten of als kruid gebruikt, maar vanwege een reeks gezondheidsbevorderende eigenschappen ook in toenemende mate als therapeutisch middel en ondersteunend bij de behandeling van diverse aandoeningen. We zullen nagaan wat een mythe is en wat waar is, en hoe we het kunnen gebruiken - niet alleen in de keuken.

Feiten over knoflook

Knoflook, gewone knoflook (Allium sativum L.) is een vaste plantensoort die tegenwoordig wereldwijd wordt geteeld. Het komt oorspronkelijk uit Centraal-Azië. Het behoort tot hetzelfde geslacht als ui, bieslook of prei en wordt sinds de oudheid in het Verre Oosten gebruikt, waar het naast het gebruik als kruid ook als een van de oudste gedocumenteerde geneesmiddelen grote populariteit geniet. De eerste vermelding van knoflook dateert van meer dan 5.000 jaar geleden. Al in de oudheid werden de gezondheidsbevorderende eigenschappen gewaardeerd. Knoflook werd genoemd in manuscripten uit het oude Rome, Griekenland, China en India. Al toen waren de geneeskrachtige eigenschappen bekend en werd het gebruikt als middel ter verbetering van de spijsvertering, ter genezing van wondinfecties en ter verbetering van de fysiologische prestaties en conditie. Om deze reden werd het gegeven aan oude atleten voor wedstrijden of gladiatoren die in het Colosseum vochten.

Chemische samenstelling knoflook

Knoflook is caloriearm en heeft een zeer hoge voedingsdichtheid. Het gewicht van een teentje knoflook is gemiddeld ongeveer 3 gram. Deze portie bevat 4,5 kcal, waarvan 0,2 gram eiwit en 1 gram koolhydraten. In 100 gram knoflook zitten ongeveer 152 kcal, maar men moet bedenken dat vanwege het onvermogen om het in zulke grote hoeveelheden te consumeren, de daarin aanwezige zwavelverbindingen veel waardevoller zijn. Daarnaast levert het ook stoffen zoals selenium, mangaan, vitamine B6 en vezels. Het bevat kleine hoeveelheden koper, kalium, calcium, fosfor en vitamine B1.

De karakteristieke smaak en geur van knoflook zijn te danken aan vele verschillende zwavelverbindingen, vooral vetoplosbare. Daarnaast bepalen zij ook de positieve werking op het menselijk lichaam. Helaas kunnen ze ook bijwerkingen veroorzaken zoals irritatie van slijmvliezen, huid en spijsverteringssysteem. Door het pletten van de knoflookbol starten we een reeks chemische reacties, waardoor veel nieuwe biologisch actieve stoffen ontstaan. Onder hen zijn er die de sterkste therapeutische werking hebben, namelijk: allicine, alliin, ajoen, S-allylcysteïne, diallylsulfide (DAS).

Effect van knoflook op het immuunsysteem

Knoflook heeft een gezondheidsbevorderend effect op ons immuunsysteem. De rol ervan kan in dit geval niet hoog genoeg worden ingeschat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het een steeds belangrijker onderdeel wordt van maatregelen ter ondersteuning van de natuurlijke immuniteit. Dit wordt bevestigd door onderzoek in Australië. Het doel was te onderzoeken hoe de in knoflook aanwezige werkzame stoffen de vatbaarheid van proefpersonen voor infecties beïnvloeden. Van de 146 personen in de studie had de groep die regelmatig knoflooksupplementen innam minder infecties (24) dan de placebogroep (65 infecties). Bovendien was de duur van een dergelijke behandeling gemiddeld 3,5 dagen korter dan bij de controlegroep. De in de studies gebruikte doses varieerden van 500 mg tot 2650 mg knoflookextract (verouderd) per dag.

Dit extract is zo effectief vanwege de aanwezigheid van allicine, een natuurlijk antibioticum, en thiosulfaten, wat onder andere de werkzaamheid tegen bacteriën in de mond verklaart. Helaas heeft alleen verse knoflook, die niet aan hoge temperaturen is blootgesteld, zulke sterke eigenschappen. Dit bemoeilijkt het gebruik in de praktijk vanwege de scherpe smaak en geur. Bovendien zouden er grote hoeveelheden moeten worden geconsumeerd, waardoor knoflookextracten en -supplementen de oplossing zijn.

Het effect van knoflook op het circulatiesysteem

Dit is tot nu toe de best onderzochte eigenschap van knoflook. Het verlaagt de bloeddruk, het totale cholesterol, maar ook het voor onze gezondheid ongunstige LDL. Het verhoogt het HDL-cholesterol, ook wel bekend als "goed cholesterol", en vermindert het risico op atherosclerotische aandoeningen. Knoflook en knoflooksupplementen met S-allylcysteïne kunnen de bloeddruk aanzienlijk verlagen.

Meer dan 20 klinische studies zijn geanalyseerd en de resultaten toonden aan dat een knoflooksupplement in de vorm van een extract zowel de diastolische als de systolische bloeddruk kon verlagen. Het moet worden opgemerkt dat deze studies alleen zijn uitgevoerd bij patiënten bij wie hypertensie was vastgesteld. Met een verlaging van 8-9 mmHg respectievelijk 6-7 mmHg vergeleken met de placebogroepen. Om dit beter te illustreren, wil ik alleen vermelden dat dit een waarde is die vergelijkbaar is met medicijnen tegen hoge bloeddruk. Interessant is dat dit effect alleen optrad in de groep met hoge bloeddruk; bij gezonde mensen bleef de bloeddruk ondanks inname van dezelfde hoeveelheid supplement onveranderd. Knoflook heeft ook een positief effect op het herstel van beschadigde hartspiercellen. De inname van 1000 mg rauwe knoflook door mensen met atherosclerose leidde tot een verbeterde prestatie tijdens lichamelijke inspanning.

Effect van knoflook bij dementie en Alzheimer

Dit is een andere weinig bekende feit. Knoflook kan ondersteuning bieden om de symptomen van bovengenoemde ziekten te verminderen. Dit komt doordat het grote hoeveelheden antioxidanten bevat die de hoeveelheid vrije radicalen aanzienlijk verminderen. Vrije radicalen leiden tot oxidatieve weefselschade en dragen aanzienlijk bij aan het versnellen van veroudering en degeneratie van cellen, inclusief die in de hersenen. Er zijn studies uitgevoerd die bevestigen dat knoflook de activiteit van antioxidatieve enzymen positief kan beïnvloeden, die op hun beurt oxidatieve stress verminderen.

Knoflook en skeletgezondheid

Hier ziet de situatie er iets anders uit. Hoewel er geen studies bij mensen zijn uitgevoerd om het effect van stoffen in knoflook te bepalen, zijn er wel studies bij knaagdieren gedaan. Deze toonden een verhoogde hoeveelheid oestrogeen bij vrouwen na consumptie van knoflookextracten. Volgens deze redenering kan dit leiden tot een verminderd risico op botontkalking bij postmenopauzale en perimenopauzale vrouwen. Dan neemt het risico op afbraak van botweefsel, wat kan leiden tot osteoporose, aanzienlijk toe. Dit kan erop wijzen dat zowel het supplement als het verse product een positief effect hebben op de botgezondheid bij vrouwen. Ook planten zoals uien of knoflook kunnen gewrichtsaandoeningen helpen voorkomen, maar hier wordt nog onderzoek naar gedaan.

Contra-indicaties voor het gebruik van knoflook

Vraagt u zich af of er contra-indicaties zijn voor het gebruik van knoflook? Zoals bij elk voedingsproduct zijn die er ook hier. De eerste groep mensen zijn degenen die er van nature allergisch voor zijn. Ook personen met bloedstollingsstoornissen en mensen die bloedverdunners gebruiken, moeten voorzichtig zijn. In alle gevallen is medisch advies noodzakelijk.

Samenvatting

Samenvattend kan worden gezegd dat knoflook het beste geschikt is als kruid of als toevoeging aan gerechten. Het is erg moeilijk om het in grote hoeveelheden te consumeren, vooral in rauwe vorm. We kunnen het in vele vormen tegenkomen. Het is verkrijgbaar in de vorm van hele bollen en tenen, pasta's, extracten, supplementen of als gemalen kruid of ingelegd. Het kan aan allerlei gerechten worden toegevoegd, waaronder vlees- en groentebouillons, soepen en sauzen. De sterke geur en smaak geven veel gerechten een unieke smaak en aroma. In deze vorm is het gemakkelijker te eten, maar laten we niet vergeten dat er voedingswaarde verloren gaat door thermische verwerking, pekelen of inmaken.

Het moet worden opgemerkt dat de grootste producent van knoflook China is, maar volgens het gezegde "Wie de ander prijst, kent de zijne niet", is de Poolse knoflook van veel hogere kwaliteit en voedingswaarde dan die uit het Verre Oosten. Ondanks de duidelijk hogere prijs is de kwaliteit onvergelijkbaar. Waarom en welke we moeten kiezen, zou duidelijk moeten zijn.

In tijden waarin verschillende voedingssupplementen voor elke afzonderlijke ziekte domineren, is de terugkeer naar de natuur en kruiden de beste keuze. We raden u ten zeerste aan om knoflook in uw keuken te hebben en te experimenteren met nieuwe gerechten waarin het wordt gebruikt. Het is zonde om deze gave van de natuur niet te benutten.

Bibliografie:

1. Majewski, M. (2014). Lauch sativum: feiten en mythen over menselijke gezondheid. Annalen van het Nationaal Instituut voor Hygiëne, 65(1).
2. Kyo, E., Uda, N., Kasuga, S., & Itakura, Y. (2001). Immunomodulerende effecten van knoflookextract bij veroudering. The Journal of Nutrition, 131(3) 1075S-1079S.
3. Amagase H, et al. Inname van knoflook en zijn bioactieve componenten. J Nutr. (2001)
4. Block E. De chemie van knoflook en uien. Scientific American. (1985).
5. Knoflook. Voedselwoordenboek, Epicurious.com. Gearchiveerd van het origineel op 24 mei 2012. Geraadpleegd op 14 april 2010.
6. Dhawan, V., & Jain, S. (2005). Knoflooksupplement voorkomt oxidatieve DNA-schade en hypertensie. Moleculaire en cellulaire biochemie, 275(1), 85-94.
7. Josling, P. (2001). Gemeenschappelijke verkoudheid voorkomen met een knoflooksupplement: een dubbelblinde, placebogecontroleerde enquête. Advances in Therapy, 18(4), 189-193.
8. Williams, F. M., Skinner, J., Spector, T. D., Cassidy, A., Clark, I. M., Davidson, R. M., & MacGregor, A. J. (2010). Dieetknoflook en heupartrose: bewijs voor een beschermend effect en vermoedelijk werkingsmechanisme. BMC Musculoskeletale aandoeningen, 11(1), 1-8.
9. https://en.wikipedia.org/
10. https://www.agrofakt.pl/bedzie-cena-czosnku-2018-r/
11. Kyo, E., Uda, N., Kasuga, S., & Itakura, Y. (2001). Immunomodulerende effecten van knoflookextract bij veroudering. The Journal of Nutrition, 131(3) 1075S-1079S.