Inhoud:
Consumenten gaan verschillend om met de informatie op voedselverpakkingen. Allergiepatiënten letten op allergenen, mensen met een reductiedieet op samenstelling en energie-inhoud. Wie op de kwaliteit en veiligheid van voedsel let, let op de houdbaarheidsdatum. Vanuit het perspectief van een voedingsdeskundige is het belangrijk de voedingswaarde van een product te kunnen begrijpen en analyseren. Laten we dus de geheimen van etiketten leren kennen en ontdekken hoe we ze correct lezen om een weloverwogen beslissing te nemen.
Productnaam op het etiket
We herkennen producten vaak aan hun verpakking, maar het is de moeite waard erop te letten dat deze niet lijkt op de verpakking van een concurrerend product, omdat dit tot verwarring kan leiden. Soms geeft de naam van een product inzicht in de wijze van verwerking, zoals "bevroren" of "gerookt". Het is belangrijk dat de productnaam niet wordt vervangen door een uitsluitend voor marketingdoeleinden gecreëerd merk of naam. Let altijd op de aanduiding – of het nu kaas, een kaasachtig product, boter of een vetmengsel betreft. Hoewel het verschil klein is, gaat het om totaal verschillende producten.
Hoe ontcijfert men de samenstelling van een product?
Productingrediënten zijn alle stoffen, inclusief additieven, die tijdens het productieproces zijn gebruikt en in het eindproduct achterblijven. Op het etiket staan de ingrediënten in aflopende volgorde – hoe verder naar beneden op de lijst, hoe kleiner de hoeveelheid van het betreffende ingrediënt in het product.
Uitzonderingen hierop zijn bijvoorbeeld vers fruit en groenten (ook aardappelen), bruiswater en azijn (mits er geen andere toevoegingen aanwezig zijn) evenals producten zoals kaas, boter, karnemelk en room, mits ze geen extra ingrediënten zoals enzymen of bacterieculturen bevatten.
Vermijd producten met lange ingrediëntenlijsten met onbekende namen en producten die glucosestroop-fructosestroop, suiker, palmvet, kokosvet of transvetten bevatten.
"E"-symbolen op etiketten – zijn ze allemaal slecht?
Additieven worden aan levensmiddelen toegevoegd om de smaak, het uiterlijk, de houdbaarheid of de consistentie te verbeteren. Het "E"-teken betekent dat de stof een veiligheidsbeoordeling heeft ondergaan en in hoeveelheden wordt gebruikt die op basis van beschikbare onderzoeksresultaten geen gezondheidsrisico vormen. Voorbeelden van dergelijke stoffen zijn mononatriumglutamaat (E621) of aspartaam (E951), maar ook het veelgebruikte citroenzuur, zout of karamel.
Sommige kleurstoffen zoals tartrazine (E102) en allurarood (E129) kunnen bij kinderen hyperactiviteit en concentratieproblemen veroorzaken. Na een herbeoordeling is hun toegestane concentratie in producten verlaagd.
Etikettering en allergeneninformatie
Fabrikanten zijn verplicht consumenten te informeren over allergenen in producten. De lijst van stoffen die allergieën of intoleranties veroorzaken, is opgenomen in de EU-verordening (bijlage 2 van verordening nr. 1169/2011). Dit omvat onder andere: granen, schaaldieren, eieren, vis, pinda's, soja, noten, selderij, mosterd, sesam, zwaveldioxide, lupine en weekdieren.
Ook als voor een product geen volledige ingrediëntenlijst vereist is (bijv. alcoholische dranken), moet de fabrikant wijzen op de aanwezigheid van allergenen. Soms kan ondanks alle voorzorgsmaatregelen de aanwezigheid van andere allergenen in het product niet worden uitgesloten. In dergelijke gevallen staat er bijvoorbeeld "sporen van pinda's" op het etiket.
Door het etiket correct te lezen, kunnen mensen met een voedselovergevoeligheid het juiste product kiezen.
Mensen met voedselintoleranties moeten de productetikettering zorgvuldig controleren. Allergenen worden meestal benadrukt, maar andere ingrediënten die intolerantiesymptomen kunnen veroorzaken, zijn niet altijd zichtbaar.
Bij een eliminatiedieet is het belangrijk te weten welke ingrediënten vermeden moeten worden. Houd er ook rekening mee dat het product sporen van allergenen kan bevatten. Dit kan te wijten zijn aan contact met andere producten op dezelfde productielijn.
Controleer daarom altijd of het product het allergeen bevat waarop u reageert. Allergenen zoals melk, noten en eieren zijn meestal vetgedrukt of onderstreept.
Voedingswaarde-informatie op het etiket
De referentie-inname (RIV) is volgens wetenschappelijk onderzoek de hoeveelheid voedingsstoffen die een gemiddelde volwassene per dag zou moeten consumeren.
De ADH houdt geen rekening met individuele verschillen zoals leeftijd, lichaamsgewicht of lichamelijke activiteit en is daarom geen waarde die voor iedereen geschikt is.
Meestal verwijst deze waarde naar een portie van het product. Het doel is u te helpen uw voedingsinname te monitoren, vooral de inname van voedingsstoffen die mogelijk in overmaat worden geconsumeerd, zoals suiker of natrium.
Productetiketten bevatten voedingswaarde-informatie, inclusief calorieën, eiwitten, koolhydraten, vet, vezels, natrium en geselecteerde vitamines en mineralen.
Datum op de verpakking – hoe leest u deze correct?
Onder "Ten minste houdbaar tot" of "Te gebruiken tot" wordt de datum verstaan tot wanneer de fabrikant de kwaliteit van het product garandeert. Controleer deze altijd, maar houd er rekening mee dat dit niet de productiedatum is.
Bij sommige producten zoals vers fruit en groenten, alcohol (meer dan 10% volume), brood dat binnen 24 uur wordt geconsumeerd, azijn, zout, suiker, snoep en kauwgom is het niet verplicht een datum te vermelden.
De houdbaarheidsdatum kan als volgt worden aangegeven:
• "Ten minste houdbaar tot..." - geldt voor bederfelijke producten waarbij dag, maand en jaar worden vermeld,
• "Ten minste houdbaar tot/vóór het einde van" – bij producten met een langere houdbaarheid worden meestal ook de maand en het jaar vermeld.
Producten na deze datum kunnen in kwaliteit achteruitgaan, bijvoorbeeld smaak, geur of kleur veranderen. Bij houdbare levensmiddelen is er echter geen noemenswaardig risico bij consumptie. Bederfelijke levensmiddelen, zoals zuivelproducten en brood, moeten echter na de houdbaarheidsdatum niet meer worden gegeten. Dit kan een gezondheidsrisico vormen.
Kunnen er nog meer informatie op het etiket staan?
Let op extra vermeldingen op de etiketten, bijvoorbeeld "caloriearm" of "suikervrij". Voedingswaarde-informatie geeft inzicht in bepaalde eigenschappen van een product, zoals het aantal calorieën of voedingsstoffen.
Wees alert op oneerlijke praktijken, zoals de bewering dat een olie "cholesterolvrij" is, terwijl geen enkele olie van nature cholesterol bevat.
Het etiket kan aanduidingen bevatten die informatie geven over de kwaliteit van het product, bijvoorbeeld certificaten voor biologische teelt of regionale landbouw. Alleen producten die aan bepaalde eisen voldoen, krijgen dit teken. Soms gebruiken fabrikanten vergelijkbare symbolen om consumenten te misleiden. Het is daarom de moeite waard om de toegestane symbolen te kennen. Deze aanduidingen kunnen worden geregeld door EU-voorschriften, internationale organisaties of nationale kwaliteitssystemen.
